Story of Planets : रविवार सकाळची वेळ होती. रिया आणि रोहित समोर चहाचे कप घेऊन बसले होते. त्यांना फक्त रविवारी चहा मिळायचा. बाकीच्या दिवशी दूध पिऊन कंटाळलेले रिया-रोहित रविवारी चहाची वाट बघायचे. रिया चौथीत होती आणि रोहित सातवीत.
Story of Planets
चहाबरोबर खाण्यासाठी बाबा ब्रेड भाजून देत होता. ब्रेड भाजून होईपर्यंत थोडा वेळ लागला. तेवढ्यात रिया रोहितला म्हणाली, “माझ्या चहात सायीचे पाच तुकडे तरंगताहेत, जसे काही पृथ्वीवरचे पाच खंड ! कुठले सांग पाहू?” रोहितने तिच्या कपाकडे पाहिले. तो म्हणाला, “माझ्या कपात एकच खंड आहे. पँजिया.” तो काय म्हणतोय ते रियाला काहीच कळलं नाही. ती न कळून त्याच्याकडे पाहत राहिली.
“अरे वा! तुला पूँजिया म्हणजे काय ते माहीताय वाटतं..” गरम गरम ब्रेड मुलांसमोर ठेवताना बाबा म्हणाला.
“मला सगळं ठाऊक आहे..” रोहित बाबाकडे ‘क्या समझ रख्खा है’ असं बघत म्हणाला.
“अच्छा, मला वाटलं तुम्हाला फक्त श्रीखंडच माहीत असेल. बरं मग आपण रियाला सांगूयात का हे काय प्रकरण आहे ते. ती कशी गोंधळून बघतेय बघ आपल्याकडे. बरं पण आधी सांग पाहू, हे वेगवेगळे तुकडे, पृथ्वीचे खंड, आधी एकत्र असणार असं कुणाला सगळ्यात आधी सुचलं?”
“कुणाला आधी सुचलं म्हणजे? आणि आधी एकत्र होते म्हणजे?” रिया म्हणाली.
“म्हणजे आज आपल्याला ज्या गोष्टी ठाऊक असतात, त्या सगळ्या काही आधीपासून ठाऊक नव्हत्या. म्हणजे बघा ना, गुरुत्वाकर्षण शक्ती..”
“मला माहितीये गुरुत्वाकर्षण शक्तीबद्दल सगळ्यात आधी न्यूटनला कळलं, तो बागेत बसला होता. त्याच्या डोक्यावर सफरचंद पडलं आणि त्याला कळलं.” रोहित मोठ्या आवेशात म्हणाला.
बाबाला हसू आलं. “हो, बरोबर. तीच ती प्रसिद्ध गोष्ट. पण तुला माहितेय का त्याला पडलेला खरा प्रश्न वेगळाच होता म्हणतात. त्याला कळत नव्हतं, चंद्र पृथ्वीवर का नाही पडत?”
“बरं झालं बाई नाही पडत. पण का नाही पडत ?” रियाने ब्रेड चहात बुडवताना विचारलं.
“असा कसा पडेल?” रोहित म्हणाला.
“का नाही पडणार?” बाबाने उलट प्रश्न केला. “मी तर म्हणतो की तो पडतोच आहे.”
“अॅ!”
“हाहा! आहे नं गंमत. आता मी काय म्हणालो
ते शोधून काढा बरं..” बाबा.
“आत्ता काढू?” रोहित.
“आत्ता नको, सावकाशीने काढा. शोधून काढणार म्हणजे गुगलदादाला विचारणार ना?”
“येस ऑफकोर्स!”
“मग तो काही कुठे जात नाही.. गुगलदादाकडे
लाखो उत्तरं आहेत. आपल्याला प्रश्न कुठले पडतात त्यावर आहे बघा सगळं.”
“मग सगळे खंड एकच होते हे पहिल्यांदा कुणाला सुचलं तेही त्यालाच विचारतो. दे ना मला फोन..” रोहित म्हणाला.
“मी तुला म्हणालो ना, उत्तरं लाखो आहेत त्या फोनमधे, आपल्याला प्रश्न कोणते पडतात, हा महत्त्वाचा प्रश्न आहे. पण थांबा, पूँजियाची गोष्ट मीच सांगतो तुम्हाला. मग त्यापुढच्या प्रश्नांची उत्तरं शोधा म्हणे तुम्ही गुगलदादाच्या मदतीने.”
also read : Story Evil spirit in Marathi
“साधारण ११० वर्षांपूर्वीचा काळ. विमानं नुकतीच उडायला लागली होती, बीज आली होती आणि मोटार गाड्या धावू लागलेल्या होत्या. कल्पना करा, किती भारलेला काळ असेल तो! असं सगळं असेल अशी माणसाने स्वप्नं पाहिली असतील, कल्पना केली असेल आणि आता प्रत्यक्षात आलं होतं. जादुई जगच जणू अवतरलं होतं. अशा या काळात जर्मनीत आल्फ्रेड वेग्नेर नावाचा एक तरुण मुलगा विज्ञानाचा अभ्यास करत होता. त्याला पृथ्वी समजून घ्यायची होती. आपल्या ग्रहावरच्या वातावरणात त्याला जादू दिसत होती. त्याला पृथ्वीच्या वातावरणाचा अभ्यास करायचा होता. तो धाडसीही होता. आपल्या कूर्ट नावाच्या मित्रासोबत त्याने हायड्रोजनच्या फुग्यात बसून ५२ तास हवेत थांबण्याचा विक्रम केला होता. या प्रकाराला काय म्हणतात माहिते? बलूनिंग!”
“बलून म्हणजे फुगा..” रिया चिवचिवली.
“येस, आणि बलूनिंग म्हणजे त्यात बसून जायचं..” रोहित म्हणाला.
“म्हणजे फुग्याच्या आत ?
“फुग्याच्या आत नाही काही. फुग्याला खाली एक परडी जोडलेली असते. तिच्यात बसून जायचं,’ रोहितने धाकट्या बहिणीला लगेच माहिती पुरवली.
“आणि फुगा आपल्याला घेऊन जाणार?”
“मग? तो काय तुझा बड्डेचा फुगा नसतो काही. त्यात हायड्रोजन भरतात.. तो खूप मोड्डा असतो आणि खूप उंच जाऊ शकतो. आणि खूप दूर.” रोहितने स्वतःकडची माहिती सांगून आणखीच ऐट केली.
“वॉव. किती मस्त. मग आपण सगळे बलूनिंग का करत नाही? फुग्यात बसून शाळेत जायचं.. आणि मग कधी कधी आकाशात ट्रॅफिक जाम, दोन फुग्यांची धडक ! कित्ती मज्जा.” रिया कल्पना करू लागली.. आकाशात सिग्नल, आकाशात पोलीस..
“आपण असं का नाही करत? हा प्रश्न तुला पडलाय, त्यामुळे तूच त्याचा शोध घे. कदाचित वेळ लागेल. पण तरी उत्तर तूच शोधायचंस. ठरलं तर मग.” बाबाने रियाकडे एक काम सोपवलं.
“ओके.” रिया म्हणाली. तिच्याकडे आता नवं काही शोधण्याचं टास्क आलं होतं. तिच्या डोक्यात त्याचा भुंगा सुरू झाला.
“तर असं फुग्यात बसून वर जाणं काही सोपं नाही. तेव्हा तर नक्कीच नव्हतं. आणि तेव्हा आतासारखे गरम कपडे, रेनकोटस वगैरेही काही नव्हतं. जुजबी साधनं होती आणि त्याआधारे हवेत ५२ तास काढायचे होते आणि नुसते काढायचे नाहीत, तर वातावरणाच्या नोंदी करायच्या. वर वर जाताना हवेचं काय होतं. ढग कुठे दिसतात, ढगांच्याही पलीकडे काय असतं.. पक्षी कुठवर उंच उडतात.. असं काय काय.”
also read : Story Evil spirit in Marathi
“पण मग ते विमानातून का नाही गेले?” रोहितनं विचारलं.
“चांगला प्रश्न. विमानाच्या आत किती छान उबदार असतं. बाहेरचा वेग आत कळत पण नाही. शिवाय खाऊ आणि मज्जा. पण त्या वेळची विमानं वेगळी होती. आणि दुसरं ज्या प्रकारचा अभ्यास बलूनिंगमधून होऊ शकतो तो विमानातून नाही होत. अर्थात आता काही अशा अभ्यासासाठी माणसं नाही जात फुग्यात बसून. अनेकदा त्यात उपकरणं ठेवली जातात. त्यातून सगळी माहिती कळते, वारं कसं वाहतंय, कुठून कुठे वाहतंय, ढगांची उंची असं बरंच काय काय. या सगळ्याचा उपयोग हवामान समजण्यासाठी होतो. आपल्या आल्फ्रेडने हा अनुभव प्रत्यक्ष घेतला. आणि तो सुद्धा एवढा वेळ. काय मजा आली असेल ना?”
“त्याला वरून दिसलं असेल सगळं.. त्याचं घर, रस्ता, शाळा, ग्राउंड..” रिया कल्पना करू लागली.
“तो काही त्याची शाळा बघायला नव्हता गेला वरती..” रोहित लगेच तिला चिडवत म्हणाला.
“तो जिथे गेला होता तिथून त्याला काय काय दिसत असेल?”
मी सांगू? डोंगर, नदी, समुद्र, समुद्रातली बेटं..” रोहित.
“अच्छा ? गुड ! कदाचित तसं बघतानाच त्याला कल्पना सुचली असेल..
“कसली कल्पना?” रोहितने विचारलं. “
त्याला नकाशे आठवले असतील. आफ्रिका आणि दक्षिण अमेरिका खंडाचे नकाशे, तुमचे खेळ असतात ना तुकडे जोडून चित्र पूर्ण करा, तसं त्या नकाशांकडे बघून त्याला वाटत होतं. दक्षिण अमेरिकेचा नकाशा आफ्रिकेच्या नकाशाजवळ आणला तर ते तुकडे बरोबर एकमेकांत बसतात असं त्याच्या लक्षात आलं. तसंच इतर देशांचंही. त्यावरून त्याला असं सुचलं की सगळेच खंड कधीतरी एकमेकांना जोडलेले असतील का? नंतर कशामुळे तरी ते वेगळे झाले. दूर गेले. पण आधी ते एक असणार. त्यामुळेच त्यांचे नकाशे मेकॅनोसारखे एकमेकांत बसतात.”
“ओह वॉव. कित्ती मज्जा. म्हणजे एकच खंड असेल तर कुठूनही कुठेही चालत जाता येणार.” रिया म्हणाली.
“अगं वेडे, तेव्हा काय माणसं होती का पृथ्वीवर? आणि चालत तर तू गल्लीच्या टोकापाशी पण जायला नको म्हणतेस ! चालत जाता येणार म्हणे.” हा अर्थातच रोहित.
“रोहित, ती कल्पना करतेय रे. टिंगल करू नको. पण रोहित म्हणाला ती गोष्ट अगदी खरी आहे. जेव्हा हे सगळं घडलं, तेव्हा माणसं नव्हती पृथ्वीवर. आता बघतो त्यातले बरेचसे प्राणी पक्षी सुद्धा नव्हते. पण हे सगळं नेमकं झालं केव्हा..”
“गुगलदादाला विचारूया..” रोहित बाबांच्याच सुरात म्हणाला.
“हो, विचाराच. पण आल्फ्रेडच्या वेळी मात्र गुगलदादा नव्हता. त्यामुळे आल्फ्रेडने काय केलं? वेगवेगळ्या ठिकाणच्या दगडांचा अभ्यास केला, फॉसिल्सचा, म्हणजे जीवाश्मांचा अभ्यास केला. त्याला लक्षात आलं, अरे, नुसते खंडांचे तुकडे जुळताहेत असं नाही. तिथे आणखीही पुरावे आहेत.. समुद्राच्या दोन विरुद्ध बाजूंना असणाऱ्या जमिनींवर सारख्या प्रकारचे दगड मिळतात, जीवाश्म मिळतात हे कसं?”
“पुरावा म्हणजे सुराग, जो डिटेक्टिव्हला मिळतो..” रोहित.
“हो, आणि मग तो डिटेक्टिव्ह म्हणाला, मला कळलंय. हे सारे खंड आधी जोडलेले असणार.. त्यानेच या खंडाला नाव दिलं पॅजिया.”
“ढणटढण ! ” रोहित.
“ढणटढण? त्याच्या या विचाराचं सगळ्यांनी लगेच स्वागत केलं नाही. कुणी त्याला स्टार दिला नाही. सगळ्यांना वाटलं काय ही बाष्कळ कल्पना. असे कसे खंड एक असतील?”
“मग?”
“मग काही नाही! त्याला सांगितलं तू हवामानाच्या नोंदी ठेवतोस. ते तू कर. उगीच खंड वगैरे भानगडीत पडू नकोस.”
“ओह नो!”
“मग काय! आल्फ्रेड बिचारा उदास झाला. आपलं काम करू लागला. १९३० साली तो ग्रीनलंड इथे गेला होता. ध्रुवीय प्रदेशाचा अभ्यास करायला. तिथेच एका हिमवादळात त्याचा मृत्यू झाला.. “
“अरेरे ..”
“पण पुढची गोष्ट सांगू? तो गेला तरी त्याची कल्पना जिवंत राहिली. त्याच्या मृत्यूनंतर जवळपास ३० वर्षांनी अभ्यासकांनी शोधून काढलं की पंजिया खरंच असणार. आता तंत्रज्ञानही खूप पुढे गेलं होतं. अनेक ‘सुराग’ मिळू लागले होते. पण आल्फ्रेडने कल्पनेने त्याचं चित्र पाहिलं होतं. आपल्या कल्पनेचा त्याने पुराव्याच्या सहाय्याने शोध घेण्याचा प्रयत्न केला होता. जगाला ते तेव्हा पटलं नाही. पण सत्य कधी लपून राहत नाही. ते डोकं वर काढतंच. तसंच झालं ”
also read : Story Evil spirit in Marathi
“मला आल्फ्रेडचं वाईट वाटतंय.” रिया म्हणाली.
“खरं आहे. पण पुढे काय झालं माहितीय ? चंद्रावरच्या एका विवराला आल्फ्रेडचं नाव दिलं गेलं, त्याच्या सन्मानासाठी. मंगळावरच्या एका विवरालाही त्याचं नाव आहे.
“खरंच?” रिया आणि रोहित एकदमच म्हणाले.
“हो तर.. आणि आता तो गार होत आलेला चहा प्या लवकर. त्यातल्या खंडांसकट.” बाबा हसत म्हणाला.
रिया आणि रोहितने चहा संपवला.. आणि बराच वेळ ते तिघं पूँजिया आणि आल्फ्रेडबद्दल बोलत राहिले. त्यांच्या गप्पा थांबल्या, तेव्हा गुगलदादाला विचारण्यासाठी त्यांच्याकडे आणखीही भरपूर प्रश्न जमा झाले होते.
