Story of An Incomplete Trip : लांबवर दिसणाऱ्या त्या निळसर ठिपक्याने सुलोमचं लक्ष वेधून घेतलं.
“ते काय आहे?” त्याने गुरूजींना विचारलं.
गुरूजींनी हसून सगळ्या शिष्यांना जवळ बोलावलं. दाटीवाटीने आपल्याभोवती उभ्या असणाऱ्या त्या उत्सुक चेहऱ्यांकडे एक मायेची नजर टाकत ते म्हणाले. “मुलांनो, आपण सूर्य नावाच्या ताऱ्याच्या ग्रहमालेत आता प्रवेश केलेला आहे. तो प्रचंड मोठा गुरु ग्रह तुम्ही पाहिलात, कडी असलेले काही ग्रह पाहिलेत. आणि आता आपण जाणार आहोत त्या समोरच्या निळ्या ग्रहाच्या जवळ.”
Story of An Incomplete Trip in Marathi
“जवळ जाणार ? म्हणजे तिथे पाहाण्यासारखं बरंच काही असणार. हो ना?” प्रकांत कुतूहलाने म्हणाला.
“हो. आपण या सूर्यमालेतले जे जे ग्रह पाहिले, त्यावर सजीव वस्ती नव्हती. पण या ग्रहावर मात्र अनेक प्रकारचे सजीव आढळतात.”
शिष्यांचे डोळे चमकले.
“अरे वा! आतापर्यंत या सहलीत फक्त पाच ग्रहांवर सजीव पाहिले आपण. म्हणजे आता ही मोठीच पर्वणी आहे! कसा आहे हा ग्रह?”
“हा ग्रह सूर्यापासून तिसरा आहे. आपल्या ग्रहाच्या मानाने खूप लहान आहे.”
“म्हणजे तिथली सजीव वस्ती पण लहानच असेल ना?” आणखी एका शिष्याने आपली जिज्ञासा व्यक्त केली.
गुरूजी मोठ्याने हसले. “छे! छे! हा ग्रह लहानसा असला तरी तिथली वस्ती मात्र आपल्या जीवसंख्येपेक्षा हजारो पटींनी जास्त असेल. विशेषतः तिथली माणसं म्हणजे ग्रहाच्या क्षमतेच्या लक्ष पटीत आहेत!”.
“बापरे ! मग राहतात तरी कसे ते?” एकाने अचंबित होऊन विचारलं.
“ते घरं एकावर एक बांधून राहतात.” गुरूजींनी आपली नापसंती दर्शवत उत्तर दिलं.
शिष्यांना हे सगळं नवीन होतं.
“पण मग घराबाहेर पडल्यावर काय ? अंगण नाही ? खेळायचं कुठे मग?”
“ऊंहूं. घराबाहेर पडल्यावर त्या उंच जागेपासून जमिनीवर पोचायलाच त्यांना कितीतरी वेळ लागतो.”
“आणि त्यांचे पाळीव प्राणी कुठे रहातात ?”
“कसले पाळीव प्राणी!” गुरूजी उद्‌गारले. “ते • जसे दाटीवाटीने राहतात, तसेच त्यांच्या पाळीव प्राण्यांना दुसरीकडे कोंबून कोंबून ठेवतात.”
“पण मग घराची बाग ? आणि प्रत्येकाची शेती ? ती कुठे असते ?”
“शेती करणे, प्राणी पाळणे, कपडे विणणे. निरनिराळ्या वस्तू बनवणे ही कामं त्यांनी वाटून घेतली आहेत. मग प्रत्येक गट त्यांना नेमून दिलेली कामं करतात.”
“म्हणजे आपल्याकडे कसं, प्रत्येक घर जवळजवळ • स्वयंपूर्ण असतं, तसं नाही तिथे ?” प्रकांतने सगळ्यांच्या मनातला प्रश्न विचारला.
“मला वाटतं, जागा एवढी कमी आहे तिथे. की ते शक्य नसावं.” सुलोमने आपलं मत मांडलं.
“पण मग त्यांच्या छोट्या उंचावरल्या घरात ही कामं कशी करतात ते?” आणखी एका शिष्याने विचारणा केली.
“ही कामं करायला त्यांच्याकडे मोठमोठे कारखाने असतात.” गुरूजींनी माहिती पुरवली.
“कारखाने ? कुठे असतात हे कारखाने?”
“घरापासून दूर.’
“आणि तिथे जायला प्रवास कसा करतात ते? आपल्यासारख्या वेगवान उडत्या गाड्या आहेत का त्यांच्याकडे?”
“छे! छे! त्यांच्या गाड्या रस्त्यांवरून हळूहळू प्रवास करतात.”
“तर मग प्रवासात खूप वेळ जात असेल ना?” त्या शिष्याला आश्चर्य वाटलं.
“होय. तोही एक वेगळाच मुद्दा आहे. दिवसातला महत्वाचा भाग ते प्रवासात घालवतात.”
काही शिष्यांना अजूनही ही जीवनशैली उमगत नव्हती. त्यांच्या या शैक्षणिक सहलीत त्यांनी आतापर्यंत पाच ग्रहांवरच्या जीवसृष्टी पाहिल्या होत्या. पण त्यांच्यापेक्षा हा काही वेगळाच प्रकार दिसत होता.
“हे विचित्र वाटतं. नैसर्गिक नाही वाटत. या सजीवांना बुद्धी तर कमी नसेल ना?” एकाने शंका काढली.
गुरूजींना खूप मजा वाटली. “कोणाला? या माणसांना? कमी कशाला? भरपूर आहे बुद्धी आहे त्यांच्याकडे. पण ते स्वतः पलीकडे बघतच नाहीत. हां, आता तंत्रज्ञानात त्यांची प्रगती वाईट नाही, पण तंत्रज्ञानातच अडकून बसतात ते.”
“म्हणजे?”
“तुम्ही या ग्रहावर उतरून पहाल, तेव्हा तुमच्या लक्षात येईल. कुठल्या ना कुठल्या यंत्राच्या पडद्याकडे सतत बघत असतात ते. कधी हे पडदे भिंतीवर असतात, कधी त्यांच्या हातात. बाकी इकडेतिकडे लक्षच नाही जात त्यांचं. म्हणूनच बहुधा आपण इतरांच्या तुलनेत कुठे आहोत हे त्यांना अजून पुरतं लक्षात आलेलं नाही.”
also read : Story of Cartoonist of Common Man in Marathi
“काय म्हणता!” सगळे शिष्य अचंब्याने उद्‌गारले. “म्हणजे स्वतःचा ग्रह सोडून कुठे जात नाहीत ते?”
“आता-आता जायला लागलेत. त्यांच्या चंद्रावर काही फेऱ्या मारल्या आहेत त्यांनी. आणि जवळच्या ग्रहांवर काही यानं पाठवली आहेत. पण अजून ते स्वतः कुठल्या दुसऱ्या ग्रहावर गेलेले नाहीत. त्यांचा इतर कोणत्याही बुद्धिमान सजीवांशी संपर्क झालेला नाही.”
“असं का?” एक शिष्य विचारू लागला. “त्यांना अवकाशाची माहिती नाही, की त्यांच्याकडे हायपरड्राइव्ह नाही?”
“हायपरड्राइव्हचा शोध अजून लागला नाही त्यांना.” गुरूजी उत्तरले.
“मग आपण आलो आहोत, तर त्यांच्या ग्रहावर उतरून भेटूयात का त्यांना?” एका शिष्याच्या अंगात उत्साह संचारला. “त्यांच्याशी जवळून ओळख होईल, आणि त्यांना अवकाशासंबंधी जास्तीचं शिकवताही येईल.”
गुरूजी मोठ्याने हसले. “नको. एवढ्यात नको. अजून खूप बच्चे आहेत. जरा त्यांना समज येऊदे.”
“गुरूवर्य, तुम्ही म्हणता की या ग्रहावरच्या सजीवांचा कोणत्याही परग्रहवासीयांशी संपर्क झालेला नाही. पण मग आपली शैक्षणिक सहल नियमितपणे इथे येऊन जाते, तेव्हा त्यांना काही संशय नाही येत ? काही अंदाज नाही लागत?” सुलोमने विचारलं.
आता गुरूंना हुरूप आला. “फक्त शैक्षणिक सहल नाही, तर आपली शोधक यानं देखील इथे नेहमी जात- येत असतात. पण या ग्रहावरच्या माणसांना अजिबात समजत नाही. म्हणून तर म्हणतो आहे ना, की ते आणखी मोठे होऊ देत, अधिक जागरूक होऊ देत.”
“पण म्हणजे आपली यानं दिसत देखील नाहीत त्यांना?” आणखी एका शिष्याने कुतूहलाने विचारलं.
“यान दिसत नाही असं नाही. उलट आपल्या काही छोट्या तबकड्या आपण मुद्दाम त्यांच्या वातावरणाच्या आत नेऊन आणल्या आहेत. त्यांची परीक्षा घेण्यासाठी.”
“किती जवळ?”
“अगदी थेट त्यांच्या वातावरणाच्या थराच्या आत!”
“मग तर दिसायलाच हव्यात त्या तबकड्या!”
“बरोबर ! पण मुलांनो, आपल्या तबकड्या त्यांना दिसल्या, तरी ते मान्य नाही करत.”
“म्हणजे ते या साध्याश्या परीक्षेत अनुत्तीर्ण झाले?” सुलोमला आता या ग्रहावरच्या सजीवांचा जरा रागच यायला लागला होता.
“हो. काही वेळा आपल्या तबकड्या या ग्रहावर कोसळल्या देखील. त्यांचे तुकडे या लोकांना मिळाले. तरीही त्यांना कळत नाही.”
“म्हणजे आपण सोडून या अंतराळात इतर ग्रहांवर बुद्धिमान सजीव असतील, अशी जरा देखील शंका • येत नाही का त्यांना? इतके – इतके आंधळे आहे का ते?” प्रकांत चिडून म्हणाला.
“जवळजवळ तसंच समजा!”
“म्हणजे? इतर ग्रहांवरच्या सजीवांचं अस्तित्व समजूच शकत नाही त्यांना?” सुलोम अधीर होऊन म्हणाला.
“बिलकूल नाही. आपण आपल्या अस्तित्वाच्या इतर खुणाही इथे सोडल्या आहेत. भलेमोठे पिरॅमिड्स बांधून ठेवले आहेत. डोंगराच्या उभ्या कड्यावर एका दिवसात अजस्त्र चित्रं रेखाटून ठेवली आहेत. झालंच तर एका रात्रीत त्यांच्या शेतात प्रचंड क्रॉप सर्कल्स अशी कितीदा काढून ठेवली आहेत. पण कोणी परग्रहवासी त्यांच्या ग्रहावर येऊन असं करू शकतील हे मानायलाच ते तयार नाहीत. मुळात कोणी परग्रहवासी त्यांच्या ग्रहावर येऊन गेले असतील हे समजतच नाही त्यांना.”
also read : Story of Cartoonist of Common Man in Marathi
“मग आपण ठेवलेल्या पुराव्यांचा काय अर्थ लावतात ते?” सुलोम आता बुचकळ्यात पडला होता.
“हूं. आपल्या तर्कशास्त्रावर अचाट विश्वास आहे या लोकांचा. त्यांना वाटतं, की जे जे काही घडतं, त्याच्यामागे तेच असतात.”
“तेच ? स्वतः माणसंच ? हे अजबच आहे!”
गुरूजींच्या चेहऱ्यावर एक अनोखं हास्य होतं. “होय. ही माणसं अजब आहेत खरी! या विश्वातल्या कोणत्याही इतर सजीवांसारखी नाही. कायम स्वतःतच मग्र.”
“पण मग आपल्याला भेटायला कधी तयार होतील ते?”
“सांगणं कठीण आहे.”
“का बरं? कधी ना कधी त्यांची तंत्रज्ञानाची तेवढी प्रगती होईल ना…” सुलोम यानातील खिडकीतून बाहेर बघत म्हणाला. “बरेचसे उपग्रह त्यांनी सोडले आहेत. एक स्पेस स्टेशन दिसतं आहे. रेडियो लहरींमध्ये भरपूर संदेश फिरताना जाणवत आहेत. आज ना उद्या हायपरड्राइव्हने अंतराळात भराऱ्या मारतील ते. आपल्यापर्यंत येऊ पण शकतील.”
“हूं. पण त्यांना हायपरड्राइव्हचं तंत्रज्ञान केव्हा द्यायचं हे आपण ठरवलं नाही अजून.”
“म्हणजे?” प्रकांत एकदम गोंधळून गेला.
गुरूजी आता खळखळून हसले. “आता जे त्यांचं तंत्रज्ञान दिसतं आहे, ते त्यांनी स्वतः शोधून काढलं असं वाटतं का तुम्हाला? मधूनमधून आपली शोधक यानं येऊन जातात मघाशी म्हटलं ना, ती कशासाठी ? त्यांना मदतीचा हात द्यावा लागतो. मग त्यांच्यातला एखाद-दुसरा हुशार कोणी शोधून आपण ते ज्ञान त्याच्या हवाली करतो. गुपचुप.”
“ओ हो. म्हणजे ते स्वतः बुद्धीची झेप घेऊ शकत नाहीत म्हणून आपण तयार करतोय त्यांना!” शिष्यांच्या डोक्यात आता प्रकाश पडला.
“अगदी बरोबर. वेळ लागेल त्यांना. इतरांच्या तुलनेत खूपच वेळ घेत आहेत ते. पण आपलं तेच धोरण असतं ना जोवर एखादा समाज परिपक्व होत नाही, तोवर आपण ज्ञानाचा पुढचा टप्पा देत नाही. थांबायला लागतं आहे आपल्याला खूप. पण आपण थांबायला तयार आहोत.”
also read : Story of Cartoonist of Common Man in Marathi
यान जेमतेम निळ्या ग्रहाच्या वातावरणाच्या जवळ आलं आणि तिथूनच पुन्हा परत गेलं.
“फार प्रदूषण करून ठेवलं आहे. हा ग्रह पुन्हा एकदा स्वच्छ झाला, हिरवागार झाला की येऊ आपण परत सहल घेऊन.”
“ते कधी होईल म्हणता, गुरुजी ?”
“कुणास ठाऊक! ही माणसं जेव्हा खऱ्या अर्थान जागी होतील, खऱ्या अर्थाने आपली बुद्धी वापरतील तेव्हा ।”
