भारतातील लोक प्रशासन अभ्यासक्रम: पदवी आणि पदविका मराठीमध्ये
Public Administration Courses in India : समाजात सकारात्मक बदल घडवायचा आहे का? त्यामुळे, सार्वजनिक प्रशासन हे तुमच्यासाठी योग्य क्षेत्र असू शकते. या क्षेत्रात, तुम्ही सार्वजनिक सेवा, कार्यक्रम आणि धोरणे कशी व्यवस्थापित केली जातात हे शिकाल.
हे मार्गदर्शक विविध पदवी कार्यक्रम, सर्वोच्च सरकारी महाविद्यालये आणि सार्वजनिक प्रशासनातील करिअरच्या संधींबद्दल तपशील प्रदान करते. सार्वजनिक प्रशासनातील पदवी तुम्हाला सार्वजनिक सेवा आणि प्रशासन सुधारण्यात कशी मदत करू शकते ते जाणून घ्या.
Public Administration Courses in India
लोक प्रशासन अभ्यासक्रम काय आहे?
सार्वजनिक प्रशासनामध्ये लोकांची चांगली सेवा करण्यासाठी सरकारी योजना आणि उपक्रमांचे व्यवस्थापन समाविष्ट असते. “सार्वजनिक प्रशासन” हा शब्द दोन शब्द एकत्र करतो: “सार्वजनिक” म्हणजे नागरिक आणि “प्रशासन” म्हणजे राज्याच्या वतीने व्यवस्थापित करणे किंवा शासन करणे.
सार्वजनिक सेवा प्रभावीपणे पोहोचवणे आणि सार्वजनिक कल्याणास प्रोत्साहन देणे हे सार्वजनिक प्रशासनाचे उद्दिष्ट आहे. यात बजेट तयार करणे, कर्मचारी व्यवस्थापित करणे, धोरणांचे विश्लेषण करणे आणि कार्यक्रमांचे मूल्यांकन करणे यासारख्या कामांचा समावेश आहे.
सार्वजनिक प्रशासक विविध क्षेत्रात काम करतात आणि हे क्षेत्र राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र आणि व्यवस्थापन या विषयांचे ज्ञान घेते. भूमिकांमध्ये धोरण विश्लेषक, कार्यक्रम व्यवस्थापक आणि कार्यकारी संचालक यांचा समावेश होतो.
भारतातील लोक प्रशासन अभ्यासक्रम
ए. पदवीधर पदवी कार्यक्रम
लोक प्रशासनातील कला पदवी
B.Sc लोक प्रशासन
बी. पदव्युत्तर पदवी कार्यक्रम
लोक प्रशासनातील कला पदवी
C. डॉक्टरेट कार्यक्रम
डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन
डी. डिप्लोमा आणि प्रमाणपत्र कार्यक्रम
पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन (PGDPA)
ए. पदवीधर पदवी कार्यक्रम
- लोक प्रशासनातील कला पदवी:
बॅचलर ऑफ आर्ट्स इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन (BPA) विद्यार्थ्यांना सार्वजनिक सेवा करिअरसाठी तयार करते. यामध्ये सार्वजनिक धोरण, प्रशासन आणि व्यवस्थापन यासारख्या विषयांचा समावेश होतो आणि बजेटिंग, प्रकल्प व्यवस्थापन आणि कार्यक्रम मूल्यमापन यासारखी कौशल्ये शिकवली जातात. पदवीधर धोरण विश्लेषक, कार्यक्रम व्यवस्थापक आणि बजेट विश्लेषक म्हणून काम करू शकतात.
पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशनमध्ये बॅचलर ऑफ आर्ट्स पात्रता:
उमेदवारांना त्यांच्या इयत्ता 12वी परीक्षेत कोणत्याही प्रवाहातून किमान 50% गुण असणे आवश्यक आहे. निवड प्रवेश परीक्षा किंवा गुणवत्तेवर आधारित असू शकते. काही विद्यापीठांमध्ये वयोमर्यादा असू शकते.
also read : Best How Was Your Day Reply For Different Situations in Marathi
पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन मध्ये बॅचलर ऑफ आर्ट्स कालावधी:
कार्यक्रम 3 वर्षांचा आहे.
सार्वजनिक प्रशासनातील बॅचलर ऑफ आर्ट्ससाठी शीर्ष सरकारी महाविद्यालये/विद्यापीठे:
- सरकारी कला महाविद्यालय (स्वायत्त), कोईम्बतूर
- लखनौ विद्यापीठ, लखनौ
- अन्नामलाई विद्यापीठ, अन्नामलाई नगर
- नालंदा मुक्त विद्यापीठ, पाटणा
- पंजाब विद्यापीठ, चंदीगड
- मद्रास विद्यापीठ, चेन्नई
- इग्नू, नवी दिल्ली
- रांची विद्यापीठ, रांची
- प्रेसिडेन्सी युनिव्हर्सिटी, कोलकाता आणि बरेच काही.
पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशनमध्ये बॅचलर ऑफ आर्ट्स नंतर करिअरच्या संधी:
पदवीधर M.A. किंवा पीएचडी सारखे पुढील अभ्यास करू शकतात किंवा शिक्षक, कॉर्पोरेट व्यवस्थापक, सल्लागार, व्यवस्थापन विश्लेषक, सामाजिक कार्यकर्ता आणि सीमा शुल्क निरीक्षक म्हणून नोकरी करू शकतात.
पगार:
सुरुवातीचा पगार 3-5 LPA पर्यंत असतो आणि अनुभवानुसार तो वाढतो.
- B.Sc लोक प्रशासन:
B.Sc पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन हा 3 वर्षांचा अभ्यासक्रम आहे जो सरकारी आणि सार्वजनिक सेवा तत्त्वांवर केंद्रित आहे. त्यात सार्वजनिक धोरण, मानव संसाधन व्यवस्थापन आणि प्रशासकीय कायदा या विषयांचा समावेश आहे. पदवीधर सरकारी संस्था किंवा ना-नफा संस्थांमध्ये काम करू शकतात.
B.Sc सार्वजनिक प्रशासन पात्रता निकष:
उमेदवार किमान 50% गुणांसह 10+2 उत्तीर्ण असावा.
B.Sc लोक प्रशासन कालावधी:
हा ३ वर्षांचा कार्यक्रम आहे.
भारतातील B.SC लोक प्रशासनासाठी शीर्ष सरकारी महाविद्यालये:
- जेएनयू, नवी दिल्ली
- मुंबई विद्यापीठ, मुंबई
- मद्रास विद्यापीठ, चेन्नई
- बनारस हिंदू विद्यापीठ, वाराणसी, आणि इतर.
नोकरी आणि पगार:
पदवीधारक कॉर्पोरेट ऑपरेशन्स मॅनेजर, प्रशासकीय अधिकारी, व्यवसाय सल्लागार किंवा PR आणि निधी उभारणी व्यवस्थापक म्हणून काम करू शकतात, INR 4-6 LPA दरम्यान कमाई करू शकतात.
बी. मास्टर डिग्री प्रोग्राम
- लोक प्रशासनातील कला पदव्युत्तर:
हा पदवी स्तरावरील अभ्यासक्रम सार्वजनिक प्रशासन आणि शासन याविषयी शिकवतो. पदवीधर सार्वजनिक संस्था सुधारण्यासाठी सरकार, एनजीओ किंवा आंतरराष्ट्रीय संस्थांसोबत काम करू शकतात.
लोक प्रशासनातील पदव्युत्तर पात्रता:
उमेदवारांनी किमान 50% गुणांसह 10+2+3 अभ्यासक्रम पूर्ण केलेला असावा. संस्थेनुसार पात्रता निकष बदलू शकतात.
सार्वजनिक प्रशासनात M.A कालावधी:
हा 2 वर्षाचा कार्यक्रम आहे जो चार सेमिस्टरमध्ये विभागलेला आहे.
सार्वजनिक प्रशासनात M.A यासाठी शीर्ष सरकारी महाविद्यालये:
- TISS, मुंबई
- जेएनयू, नवी दिल्ली
- भारतीय लोक प्रशासन संस्था, नवी दिल्ली
- जामिया मिलिया इस्लामिया, नवी दिल्ली
- पंजाब युनिव्हर्सिटी, चंदीगड, आणि बरेच काही.
नोकरी आणि पगार:
पदवीधर प्रशासकीय अधिकारी, सल्लागार किंवा शिक्षक म्हणून 5-7 LPA च्या सरासरी पगारासह काम करू शकतात. करिअर पर्यायांमध्ये कॉर्पोरेट व्यवस्थापन, भारतीय नागरी सेवा आणि सार्वजनिक कामांमधील भूमिकांचा समावेश होतो.
C. डॉक्टरेट कार्यक्रम
सार्वजनिक प्रशासनात पीएचडी: ही प्रगत संशोधन पदवी त्यांच्यासाठी आहे ज्यांना सार्वजनिक क्षेत्रातील व्यवस्थापन, निर्णय घेणे आणि धोरण-निर्मिती प्रक्रियांमध्ये रस आहे. पीएचडी पदवीधर शिक्षण, संशोधन किंवा सल्लामसलत मध्ये काम करू शकतात.
सार्वजनिक प्रशासनात पीएचडी पात्रता: उमेदवारांनी किमान 55% गुणांसह संबंधित क्षेत्रातील पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे.
पीएचडी इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन कालावधी: पूर्णवेळ किंवा अर्धवेळ यावर अवलंबून, 3 ते 5 वर्षे लागतात.
also read : Best How Was Your Day Reply For Different Situations in Marathi
सार्वजनिक प्रशासनात पीएचडीसाठी शीर्ष सरकारी महाविद्यालये:
भारतीय लोक प्रशासन संस्था, नवी दिल्ली
टाटा सामाजिक विज्ञान संस्था, मुंबई
जेएनयू, नवी दिल्ली
बनारस हिंदू विद्यापीठ, वाराणसी, आणि इतर.
नोकऱ्या आणि पगार: पदवीधर प्रोफेसर, व्यवस्थापन सल्लागार, सामाजिक कार्यकर्ते किंवा प्रशासकीय अधिकारी म्हणून काम करू शकतात आणि वार्षिक 4 ते 11 लाख रुपये पगार देऊ शकतात.
डी. डिप्लोमा आणि प्रमाणपत्र कार्यक्रम
पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन (PGDPA): हा एक वर्षाचा कार्यक्रम सार्वजनिक धोरण, प्रशासन आणि प्रकल्प व्यवस्थापन यावर लक्ष केंद्रित करतो, सार्वजनिक सेवेतील इच्छुक नागरी सेवक आणि व्यावसायिकांसाठी आदर्श आहे.
PGDPA पात्रता: उमेदवारांनी किमान 50% गुणांसह बॅचलर पदवी असणे आवश्यक आहे.
PGDPA साठी शीर्ष सरकारी महाविद्यालये:
भारतीय लोक प्रशासन संस्था, नवी दिल्ली
टाटा सामाजिक विज्ञान संस्था, मुंबई
IIM अहमदाबाद, आणि बरेच काही.
पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन पब्लिक ॲडमिनिस्ट्रेशन नोकऱ्या आणि पगार: पदवीधर प्रशासकीय अधिकारी, सामाजिक कार्यकर्ते, एचआर सल्लागार किंवा शिक्षक म्हणून 1.8 ते 9 एलपीए पगारासह काम करू शकतात.
also read : Best How Was Your Day Reply For Different Situations in Marathi
निष्कर्ष:
सार्वजनिक प्रशासन अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना सरकारी धोरणे आणि कार्यक्रम प्रभावीपणे व्यवस्थापित करण्यासाठी कौशल्याने सुसज्ज करतात. पदवीधरांना चांगल्या पगारासह करिअरच्या अनेक संधी आहेत. सार्वजनिक प्रशासन व्यक्तींना समाज आणि शासनात योगदान देण्यास मदत करते.
